فارسی:
1- بهرامیان، الهام (1393)، «برررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان»، کارشناسی¬ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.
2- خشوعی، مریم¬السادات (1392)، «بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت اجتماعی شهروندان شهر اصفهان»، کارشناسی¬ارشد  جامعه¬شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.
3- خلیلی، فاطمه (1390)، «بررسی حمایت اجتماعی درک شده با سلامت معنوی و اجتماعی سالمندان شهر اصفهان»، گزارش طرح تحقیقاتی مصوب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
4- دهباش، علیرضا (1383)، «تاثیر جو عاطفی خانواده در رشد اجتماعی فرزندان»، مجله ندای اسلام، ش18.
5- زکی، محمدعلی (1392)، «بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت اجتماعی»، عملکرد نظام خانواده و بهداشت روانی اعضای خانواده.
6- سام¬آرام، عزت¬اله (1388)، «بررسي رابطه سلامت اجتماعي با تاكيد بر رهيافت پليس جامعه محور»، فصلنامه علمي پژوهشي انتظام اجتماعي، س1، ش1.
7- سجادی، حميرا و صدرالسادات، سيدجلال (1385)، «شاخص¬هاي سلامت اجتماعی»، مجله سياسي-اقتصادي، دوره 19، ش3.
8- عبداله¬تبار، هادی و همکاران (1386)، «بررسی سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه پیام نور مشهد»، فصلنامه جامعه¬شناسی مطالعات جوانان، ش5.
9- کییز، ال.ام، شاپیرو و دي، آرام (2002)، سلامت اجتماعی در ایالات متحده: یک همه¬گیرشناسی توصیفی، مترجم: علی حسینی، انتشارات دانشگاه شیکاگو.
10- محققی کمال، سید حسن و همکاران (1391)، سلامت اجتماعی، تهران: انتشارات پرسیاه.
11- میرزایی، محمد (1387)، جمعیت و توسعه با تاکید بر ایران، تهران: مرکز مطالعات و پژوهش¬های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.

لاتین:
12- Bourdieu, P. (1980), Le capital social: notes provisoires; Actes de la Recherche en Sciences Sociales, 3, 2–3.
13- Keyes, C.L.M. (1998). social functioning and social well-being: studies of the social nature of personal wellness. submitted to graduate ouniversity of wisconsin-madison in partial fulfilment of the requirement for the degree of the doctor of philosophy.
14- Metz, Cara, L. (2012) The Effects of Mental Health and Physical Health on Job Satisfaction in the Mental Health Field. Phd Dessertation, School of Human Services, University of Cincinnati.
15- Shapiro, A. & Keyes, C. (2007) “Marital Status and Social Well-Being: Are the Married Always Better Off?”, Springer Science+Business Media B.V., No. 5, P154-167.
16- World Health organization (WHO). (1979) Health for all, Sr. No. 5.

مقدمه
سلامت در تعريف سازمان جهاني بهداشت  (1979: 100) عبارت است از رفاه كامل جسمی، رواني و اجتماعي و نه فقط بيمار يا معلول نبودن. در اين تعريف، سلامت اجتماعي  در كنار سلامت فيزيکي و رواني قرار گرفته است. بعد اجتماعي سلامت، در برگيرنده مهارت¬هاي اجتماعي، عملکرد اجتماعي و توانايي شناخت هر شخص از خود بعنوان  عضوي از جامعه بزرگتر است. از اولین تلاش¬هایی که در زمینه تعریف و مشخص کردن ابعاد سلامت اجتماعی بعنوان یکی از ابعاد مهم سلامت عمومی صورت گرفته، می¬توان به کار کییز (1998) اشاره کرد که ابعاد پنج¬گانه شامل؛ پیوستگی اجتماعی ، پذیرش اجتماعی ، اقدام اجتماعی ، شکوفایی اجتماعی  و سازواری اجتماعی  را برای سلامت اجتماعی در نظر گرفته است که به نظر می¬رسد در محتوای خود، ترکیبی از عوامل روانشناختی در زمینه نحوه نگرش افراد به کارکرد جامعه و دنیا در حالت کلی، نیز برخی از اقلام سرمایه اجتماعی را از آنجائیکه مربوط به ارتباطات اجتماعی نیز می¬شود در خود دارا است.
باتوجه به ساخت اجتماعی گروه¬های اجتماعی نمی¬توانند به یک میزان از وسایل و شیوه¬های موجود و قانونی جهت رسیدن به اهداف خود استفاده کنند. محیط بر سلامت و کیفیت و رضایت از زندگی فرد تاثیر دارد. مهارت¬های اجتماعی و عضویت در شبکه¬های اجتماعی رفتارهایی هستند که فرد را  قادر به تعامل موثر و اجتناب از پاسخ¬های نامطلوب می¬نماید و بیانگر سلامت رفتاری و اجتماعی افراد هستند. این مهارت¬ها ریشه در بسترهای خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی داشته و شامل رفتارهایی نظیر پیشقدم شدن در برقراری روابط جدید ، تقاضای کمک نمودن و پیشنهاد برای کمک به دیگران است. از سوی دیگر دانشجویان نقش مهمی در اداره آینده کشور ایفا می¬کنند.
 اهمیت این نقش از آنجا ناشی می¬شود که دانشجویان بخش اصلی متخصصین و مدیران حوزه¬های مختلف علمی، فنی و هنری آینده هر کشوری را تشکیل می¬دهند و اصولاً  هرگونه توجه به این گروه به خصوص توجه به سلامت اجتماعی آنها در آینده خود و کشور تأثیر مهمی خواهد داشت. خانواده چون نخستین جایگاه زندگی اجتماعی انسان است در شکل¬گیری اندیشه¬ها، گرایشات و عادات اجتماعی نقش بسیار ارزنده¬ای دارد خانواده محلی است که افراد در آن احساسات یا عواطف قوی و یا ضعیف به دست می¬آورد و محلی ایده¬ال برای تمرین عاطفه، انس و الفت و یگانگی و مهرورزی است. خانواده فرد را آماده می¬سازد که در جامعه مسئولیت بپذیرد، وارد شبکه¬های اجتماعی شود، با آنها مشارکت کند، از حمایت شبکه¬های اجتماعی برخوردار شود و این باعث می¬شود که اطمینان، اعتماد و امنیت خاطر در فرد ایجاد شود این باوری اعتمادگونه در افراد ایجاد می¬کند، باعث هماهنگی و همسویی کنشگر با هنجارها و معیارهای جامعه می¬شود. ارتباطات فرهنگی، هنجارهای مشترک و احترام متقابل از معیارهای سرمایه اجتماعی در سطح ملی است. داشتن تفکرات اجتماعی صحیح و برخورداری فرد از ذهنیت مثبت به جامعه برای داشتن زندگی اجتماعی بهتر اولین و مهمترین مرحله از سلامت اجتماعی می¬باشد که متاسفانه توجه کافی به آن نشده است در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با شناخت عوامل اجتماعی موثر بر سلامت اجتماعی با تاکید بر جو عاطفی خانواده گامی در جهت سلامت جامعه برداشت چراکه سلامت اجتماعی خود باعث ایمنی افراد در برابر مشکلات می¬شود و آنان می¬توانند با شرایط متغیر زندگی و رو به تکامل فناوری انطباق یابند و نقشی مفید در جامعه داشته باشند. هدف از بررسی این تحقیق پاسخگویی به سوالاتی نظیر: آیا بین شبکه¬های مشارکت اجتماعی و سلامت اجتماعی دانشجویان رابطه وجود دارد؟ آیا بین مهارت¬های اجتماعی (عملکرد اجتماعی) و سلامت اجتماعی دانشجویان رابطه وجود دارد؟ آیا بین بیگانگی اجتماعی و سلامت اجتماعی دانشجویان رابطه وجود دارد؟ آیا بین جو عاطفی خانواده و سلامت اجتماعی دانشجویان رابطه وجود دارد؟
 
1- پیشینه تحقیق
- بهرامیان در سال1393 پژوهشی را با عنوان «بررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان در مقطع کارشناسی¬ارشد در رشته پژوهش علوم اجتماعی به انجام رسانده است. اين تحقیق مطالعه توصيفي – تحلیلی بوده که به شکل مقطعی اجرا گردیده است. تعداد 330 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان به روش نمونه¬گیری تصادفی خوشه¬ای انتخاب شدند. يافته¬ها نشان می¬دهد که بین جنسیت، تاهل، مقطع تحصیلی، طبقه و سرمایه فرهنگی با سلامت اجتماعی رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد. نمره کلی سلامت اجتماعی دانشجویان، نمره نه چندان مورد رضایت 47.52 بود و تنها 15.2 درصد دانشجویان از سلامت اجتماعی خوبی برخوردار بودند.
- خشوعی در سال 1392 پژوهشی را با عنوان «بررسي عوامل اجتماعی موثر بر سلامت اجتماعی شهروندان شهر اصفهان» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان در مقطع کارشناسی¬ارشد در رشته جامعه-شناسی به انجام رساند. در این پژوهش سلامت اجتماعی بعنوان یکی از ابعاد سلامت عبارت است از توانایی انجام موثر و کارآمد نقش¬های اجتماعی بدون آسیب به دیگران تعریف شده است. چارچوب نظری تحقیق براساس تئوری کییز (1998) استفاده گردیده است جامعه آماری این پژوهش شهروندان 59ـ 19 سال شهر اصفهان می¬باشد. حجم نمونه 384 نفر بوده که روش چند مرحله¬ای نمونه¬گیری خوشه¬ای، طبقه¬ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. يافته¬هاي اين پژوهش نشان داد بین سلامت اجتماعی و متغیرهای مسئولیت¬پذیری اجتماعی، تعهد اجتماعی، اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. بین سلامت اجتماعی و بیگانگی اجتماعی رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد. تفاوت معناداری در سلامت اجتماعی شهروندان برحسب جنس و همچنیین وضع تاهل وجود نداشته است. هر کدام از متغیرهای هفت¬گانه تحقیق بطور جداگانه با سلامت اجتماعی رابطه معناداری داشته¬اند.
- احمدیان در سال 1392 در مقاله¬ای به بررسی مفهوم سلامت اجتماعی و ارتباط تگاتنگ آن با سرمایه اجتماعی پرداخته است. احمدیان معتقد است که مفهوم سرمایه اجتماعی از جانب جامعه¬شناسان در ایران طی دهه¬های اخیر با اقبال وسیعی در جهت بهره¬برداری از آن در توضیح مسائل و تحولات روز جامعه روبرو است. این مفهوم در پیوندی مستقیم و رابطه¬ای تنگاتنگ با مفهوم نظری دیگری قرار می¬گیرد که در حوزه جامعه¬شناسی پزشکی و سلامت تحت عنوان سلامت اجتماعی از آن یاد می¬شود و طی آن بر ارتباطات میان فردی، حضور فعال فرد در شبکه¬های اجتماعی، مشارکت اجتماعی، ارتقای اعتماد و حمایت اجتماعی عملکرد موفقیت¬آمیز فرد در اجتماع و شاخص¬های جامعه سالم تاکید می¬شود.
- شربتیان در سال 1391 به بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و میزان سلامت اجتماعی دانشجویان پرداخته است. این پژوهش از نوع پیمایشی مقطعی و با استفاده از ابزار پرسشنامه در میان دانشجویان دانشگاه پیام نور مشهد در سال تحصیلی 1390 ـ 1389 انجام شده است. حجم نمونه این پژوهش 375 نفر می¬باشد که از روش نمونه¬گیری تصادفی طبقه¬بندی استفاده شدند. نتایج به دست آمده از تحلیل رگرسیون نشان داد که 59 درصد از تغییرات واریانس سلامت اجتماعی بوسیله دو متغیر اعتماد و مشارکت اجتماعی تبیین می¬شود. ایجاد تعاملات مطلوب اجتماعی در روابط فردی و بین فردی باعث می-شود فرد حمایت¬های مختلفی را دریافت و ادراک نماید. دستیابی به این هدف مستلزم کسب مهارت¬های مختلف زندگی است که می¬توان با ایجاد کار گروه¬های تخصصی این مهارت را در بین دانشجویان کرد.
- خلیلی و همکاران در سال  1390 تحقیقی را با عنوان «بررسی ارتباط حمایت اجتماعی درک شده با سلامت اجتماعی سالمندان شهر اصفهان» به انجام رساندند. این مطالعه توصیفی ـ تحلیلی و از نوع مقطعی بر روی 230 سالمند 60 سال به بالای شهر اصفهان انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده¬ها نشان دادند که بین نمرات حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی افراد مورد مطالعه رابطه معناداری وجود داشت. بین برخی از متغیرهای دموگرافیک و متغیرهای حمایت اجتماعی نیز ارتباط مستقیم و معناداری مشاهده گردید.
- سان ویلسون (2012) در پژوهش خود با استفاده از دو موج از داده¬های پانل از سازمان ملی میانسالی در ایالات متحده (MIDUS) به بررسی رابطه بین فعالیت داوطلبانه و ابعاد سلامت اجتماعی پرداختند. نتایج پژوهش نشان می¬دهد که فعالیت داوطلبانه مهم نمی¬باشد. همچنین افراد با سلامت اجتماعی بالاتر نیز علاقه بیشتری به انجام کار داوطلبانه دارند.
- کیکو گنانی و همکاران (2007) در پژوهشی سعی کردند تا به ارزیابی ارتباط بین مشارکت، درک از اجتماع در میان دانشجویان ایتالیایی، آمریکایی و ایرانی و تاثیر این دو متغیر بر سلامت اجتماعی بپردازند. مورد بررسی شامل 200 دانشجوی ایتالیایی، 125 آمریکایی و 241 دانشجوی ایرانی می¬باشد. در این پژوهش جهت تهیه سوالات سلامت اجتماعی از پرسشنامه کییز استفاده گردید. نتایج نشان می¬دهد مشارکت اجتماعی، درک از اجتماع و سلامت اجتماعی در میان دانشجویان آمریکایی در سطح بالاتری قرار دارد. درک از اجتماع بطور مثبتی با مشارکت اجتماعی در هر سه نمونه ارتباط دارد. همچنین مشارکت اجتماعی تنها در میان دانشجویان ایتالیایی بطور مثبتی سلامت اجتماعی را پیش¬بینی می¬کند.
- کییز و شاپیرو (2007) در پژوهشی در ایالات متحده به بررسی ارتباط ازدواج و سلامت اجتماعی پرداختند آنها بیان می¬کنند که رابطه بین ازدواج سلامت جسمی و روانی ثابت شده است اما آیا رابطه¬ای بین ازدواج و سلامت اجتماعی وجود دارد یا نه؟ یافته¬ها نشان می¬دهد که افراد و متاهل مزیتی در سلامت اجتماعی نسبت به مجردان ندارند. به علاوه تاریخ ازدواج اهمیت کمی در میزان سلامت اجتمای پاسخگویان دارد.
- پاول (2007) به بررسی رابطه بین عملکردهای ارتباطی، سلامت اجتماعی معنوی و کیفیت زندگی در افراد مبتلا به سرطان پرداخت. نمونه¬هاي اين مطالعه افراد مبتلا به سرطان سن 35 تا80 سال به روش نمونه¬گيري آسان بوده¬اند. ابزارهاي مورد استفاده براي گردآوري اطلاعات، كيفيت زندگي، پرسشنامه سلامت اجتماعي –معنوي و پرسشنامه عملكرد اجتماعي بودند تجزيه و تحليل آماري نشان داد كه سلامت معنوي عامل تاثيرگذار بر كيفيت زندگي اين افراد بوده و سلامت اجتماعي پس از سلامت رواني در رتبه دوم قرار داشت ولي عملكردهاي ارتباطي افراد رابطه¬اي با كيفيت زندگي آنان داشتند.
تاکنون تحقیقات متفاوتی در زمینه سلامت اجتماعی به انجام رسیده است. باتوجه به تحقیقات انجام شده در مورد سلامت اجتماعی و مولفه¬های تاثیرگذار بر آن در می¬یابیم که سلامت اجتماعی تابعی از عوامل اجتماعی و فرهنگی است، توجه به ابعاد اجتماعی سلامت کمک خواهد کرد تا افراد از نظر اجتماعی، جامعه سالم را تشکیل دهند، بدون¬شک تقویت و توسعه شاخص¬های سلامت اجتماعی در هر جامعه¬ای کاهش بار بیماری¬های جسمی و روانی را به دنبال خواهد داشت، مطابق آنچه که گفته شد این پژوهش می¬خواهد با استفاده و الهام از تحقیقات پیشین سلامت اجتماعی دانشجویان را از سطح نظری و انتزاعی به سطح انضمامی آورده و رابطه بین متغیرها را در یک جامعه واقعی و نه انتزائی بررسی نماید. در پژوهش حاضر برخلاف سایر پژوهش¬ها که ابعاد مختلف سلامت اجتماعی را مدنظر قرار داده¬اند، که امروزه به یکی از مهمترین جنبه¬های سلامت اجتماعی در بین اقشار مختلف اعم از تحصیل کرده و فاقد تحصیلات تبدیل شده است. و ضمن اینکه این پژوهش برای اولین بار است که بررسی سلامت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد دهاقان به انجام می¬رسد.

2- سلامت اجتماعي
 ريف و كييز معتقد بودند كه سلامت چيزي بيش از رضايت از زندگي و احساس خوشبختي است كه در مفهوم لذت¬جويانه از سلامت مطرح مي¬شود. امروزه سلامت اجتماعي را محصول عوامل شناختي، رواني و اجتماعي و هم معلول عوامل بيولوژيكي مي¬دانند. سلامت اجتماعي اينگونه تعريف شده است: «ارزشگذاري شرايط يك فرد و كارايي او در جامعه» كه اين بازتابي از »سلامت اجتماعي مثبت» مي¬باشد (كييز، 2002 :122). كييز معتقد است كه مدل سلامت اجتماعی كه در امتداد سلامت رواني مطرح مي¬شود و زمينه كاركرد مثبت شامل (یکپارچگی اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انطباق اجتماعی، شکوفایی اجتماعی).
يكپارچگي اجتماعي: ارزيابي فرد از كيفيت روابط¬اش در جامعه است.
مشاركت اجتماعي: بيانگر ارزيابي فرد از ارزش اجتماعي خود است.
پذيرش اجتماعي: بيانگر درك فرد از خصوصيات و صفات افراد جامعه بعنوان يك كليت است.
شكوفايي اجتماعي: ارزيابي فرد از مسير حركت جامعه و پتانسيل¬هاي آن است.
انطباق اجتماعي: بيانگر فهم فرد از كيفيت، سازمان¬بندي و طرز كار جهان اجتماعي (کییز، 2002: 32).
واژه سلامت اجتماعی برگرداندن کلمه social well being  است. این واژه از دو کلمهsocial  به معنی اجتماع و well being  به معنی زندگی خوب داشتن است که بیشتر ناظر به شادی و رضایت است و بر مفاهیم مثبت از سلامت تأکید دارد. این واژه در واقع شامل پاسخ¬های درونی فرد (احساس، تفکر، رفتار) می¬باشد، که هم چگونگی احساس مردم را در بر می¬گیرد و هم نحوه عملکرد آنها را تعریف می¬کند.
 منظور از سلامت اجتماعی آن بعد از رفاه هر فرد است که مربوط است به اینکه او چگونه با سایر افراد جامعه ارتباط برقرار کند یا کنار می¬آید، دیگران چگونه با او برخورد می¬کنند یا واکنش نشان می¬دهند وتعامل او با نهادهای اجتماعی و رویه ها و اخلاق جمعی چگونه است .  مفهوم سلامت اجتماعی را می توان هم در مورد افراد و هم در مورد کل جامعه بکار برد. یک جامعه سالم، آن است که فرصت¬های برابر برای همه در دستیابی و برخورداری از کالاها و خدمات ضروری برای کارایی و عملکرد تمام و کمال شهروندان فراهم کرده باشد. سلامت اجتماعی ظرفیت کامل زندگی کردن به شیوه¬ای است که ما را قادر به درک ظرفیت¬های طبیعی خود می¬کند و به جای جدا کردن ما از سایر انسان¬هایی که دنیای ما را می¬سازند، نوعی وحدت بین ما و دیگران به وجود می¬آورند. سلامت اجتماعی، توانایی عشق ورزیدن و خلق کردن است، نوعی حس هویتی بر تجربه خود بعنوان موضوع و عامل قدرت فرد، که همراه است با درک واقعیت درون و بیرون از خود و رشد واقع¬بینی و استدلال در کنش¬ها و تعاملات اجتماعی. سلامت اجتماعی نقش محافظ کننده¬ای در مقابله با فشارهای روانی دارد که از فرد در مقابل وقایع فشارآور بیرونی بدون تجربه برانگیختگی منفی و از هم پاشیدگی سازمانی درونی روانی مواجه شود. سلامت اجتماعی پایین بعنوان عامل خطر برای پرخاشگری، بزهکاری، سوء مصرف مواد، افسردگی، عملکرد ضعیف تحصیلی، همسرآزاری ، کودک¬آزاری و نظایر آن شده است.

3- شاخص‌های سلامت اجتماعی
1-3- اعتماد اجتماعی
اعتماد همکاری میان افراد را تسهیل می¬کند و خود همکاری نیز اعتماد ایجاد می¬کند. اعتماد مستلزم پیش¬بینی رفتار یک بازیگر مستقل است. در جوامع کوچک و به هم پیوسته این پیش¬بینی براساس «اعتماد صمیمانه» صورت می¬گیرد؛ یعنی اعتمادی که به آشنایی¬های نزدیک افراد بستگی دارد، اما در جوامع بزرگتر یک اعتماد غیرشخصی¬تر ضرورت دارد. در اینگونه جوامع اعتماد از دو منبع مرتبط؛ یعنی هنجارها و شبکه¬های مشارکت اجتماعی ناشی می¬شود. اعتماد اجتماعي دلالت بر انتظارات و تعهدات اكتسابي و تاييد شده¬اي دارد كه افراد نسبت به يكديگر و نسبت به سازمان¬ها و نهادهاي مربوط به زندگي اجتماعي¬شان دارند (میرزایی، 1387: 6).
2-3- هنجارهای اجتماعی
هنجارهای اجتماعی حق کنترل یک عمل را از یک کنشگر به دیگران انتقال می¬دهند هنجارها از طریق اجتماعی شدن و نیز از طریق تشویق و مجازات به افراد جامعه آموخته می¬شوند. در بسیاری از جوامع، هنجارهای قوی و شبکه¬های مشارکت خطر عهدشکنی را به حداقل می¬رساند. در جوامعی که مردم می-توانند مطمئن باشند اعتماد مورد سوء استفاده قرار نمی¬گیرد، احتمال زیادتری برای تعامل وجود دارد. اين هنجارها طي رفتار اجتماعي براي افراد دروني مي¬شوند و افراد ياد مي¬گيرند كه مطابق آنها عمل كنند. اين عمل باعث درك كنش و رفتارهاي ديگر افراد شده و فراهم كننده همكاري در جامعه است. از طرفي، چنانچه هنجارها به صورتي تعريف شوند كه خصلت واگرا نسبت به توسعه داشته باشند، يا به عبارتي مقاوم در برابر تغيير توسعه¬اي باشند، كاركرد نامناسب براي جامعه به همراه خواهند داشت و جامعه دچار ركود و ايستايي خواهد شد. از آنجا كه هنجارهاي اجتماعي با كنش و رفتارهاي افراد بازتوليد مي¬شوند، لازم است كه متناسب با شرايط، انعطاف لازم را داشته باشند، تا بتوانند در مواقع لازم نسبت به شرايط، عكس¬العمل مساعد نشان بدهند و راه را براي توسعه فراهم كنند. بدينگونه، هنجار اجتماعي بعنوان يكي از مولفه¬هاي سرمايه اجتماعي نقش مهمي در شكل¬دهي رفتارهاي اجتماعي دارد. چنانچه هنجارهاي اجتماعي بگونه¬اي تعريف شوند كه از بروز رفتارهاي آسيب¬زا و بزهكاري جلوگيري كنند، كاركرد سرمايه اجتماعي، يعني كاهش نابساماني و آسيب¬هاي اجتماعي محقق خواهد شد (همان، 7).
3-3- شبکه‌های مشارکت اجتماعی
هر جامعه¬ای از طریق شبکه¬های رسمی و غیررسمی ارتباطات میان افراد شناخته می¬شود. بعضی از این شبکه¬ها هم سطح (افقی) هستند و شهروندان برخوردار از وضعیت و قدرت برابر را دور هم جمع می¬کنند. اما بعضی دیگر، شبکه¬های عمودی هستند که شهروندان را براساس روابط نابرابر مبتنی بر سلسله مراتب به هم پیوند می¬دهند. در اغلب موارد شبکه¬ها ترکیبی از روابط عمودی و افقی را شامل می¬شوند هرچه شبکه¬های اجتماعی در جامعه¬ای متراکم¬تر باشند احتمال بیشتری وجود دارد که شهروندان بتوانند برای منافع متقابل همکاری نمایند. نمونه¬ای از پیوندهای مشارکت هم سطح (افقی) پیوندهای خویشاوندی است که نقش خاصی در حل مسائل جمعی دارند، اما در سطح اجتماعی تقویت همکاری شبکه¬های خویشاوندی در مقایسه با مشارکت مدنی (عضویت مشترک در انجمن¬ها) کمتر است. شبکه¬های مشارکت مدنی که شکاف¬های اجتماعی را دور می¬زنند موجب همکاری گسترده¬تری شده و بدین ترتیب انواع شبکه¬های مشارکت اجتماعی بخش مهمی از ذخیره سرمایه اجتماعی را تشکیل می¬دهند (بهرامیان، 1393: 21).
4-3- حمایت اجتماعی
حمایت اجتماعی بعنوان منابع فراهم شده بوسیله یک شبکه¬ای از افراد و گروه¬های اجتماعی تعریف می-شود. سودمندی روانشناختی حمایت اجتماعی ممکن است ناشی از اثر آن بر روی ارزیابی ذهنی عوامل فشار، انتخاب شیوه¬های موثر سازگاری، احساس عزت نفس و مهارت¬های فردی باشد. بررسی¬ها نشان داده افرادی که دارای حمایت اجتماعی بالا و کشمکش¬های میان فردی کمتری هستند در رویارویی با رخدادهای فشارزای زندگی بیشتر ایستادگی می¬کنند. بطورکلی می¬توان حمایت اجتماعی را عامل تاثیرگذار بر سلامت فرد دانست. کسانی که دارای سیستم¬های نیرومند حمایت اجتماعی هستند، دارای یک احساس بهزیستی عمیق¬ترند که می¬تواند آنها را به ادامه راه برانگیزد. برای نمونه یک زندگی فعال اجتماعی حتی در حد گپ زدن با دوستان و خویشاوندان می¬تواند افراد را برای یک زندگی بهتر کمک کند. در حالیکه افراد گوشه¬گیر، در معرض ریسک بهداشت ناسالم و مرگ قرار دارند. از دیگر اثرات حمایت اجتماعی می¬تواند کمک دو جانبه¬ای باشد که موجب خلق تصور مثبت از خود، پذیرش خود و احساس عشق و ارزشمندی گردد که تمام اینها به فرد فرصت خودشکوفایی و رشد می¬دهد. بنابراین، چنانچه فردی از حمایت اجتماعی برخوردار باشد، اضطراب اجتماعی او  به میزان زیادی کاهش خواهد یافت، از طرف دیگر، عدم وجود حمایت  و نبود رابطه امن که در پرتو حمایت اجتماعی دیگران بوجود می¬آید، موجب کاهش تصور مثبت فرد از خود در نتیجه زمینه بروز اضطراب می¬شود (همان،  25-24).
5-3- انسجام اجتماعی
به معنی ارزیابی فرد از کیفیت روابط¬اش در جامعه و گروه¬های اجتماعی است. فرد سالم احساس می¬کند که بخشی از اجتماع است و خود را با دیگرانی که واقعیت اجتماعی را می¬سازند، سهیم می¬داند. از دیدگاه دورکیم (کییز، 2002)، سلامت و یگانگی اجتماعی در برابر یگانگی اجتماعی، روابط افراد را با یکدیگر از طریق هنجارها منعکس می¬کند. مفهوم انسجام اجتماعی در برابر بیگانگی اجتماعی یعنی شکاف بین فرد و اجتماع. بیگانگی یعنی مردود شمردن اجتماع، ارزش¬های شخصی و شیوه¬های زندگی فرد را منعکس نمی¬کند. انزوای اجتماعی یعنی شکستن روابط حمایتگر شخصی؛ بنابراین فردی که از انسجام اجتماعی برخوردار است، نسبت به اجتماع خود احساس نزدیکی می¬کند و گروه اجتماعی خود را منبعی از آرامش می¬داند (محققی کمال و همکاران، 1391: 47). انسجام اجتماعي دلالت بر توافق جمعي ميان اعضاي يك جامعه دارد. به عبارتي «انسجام اجتماعي در كل ناظر به ميزان و الگوي رابطه متقابل بين كنشگران، گروه¬ها و خرده فرهنگ¬هاي تمايزيافته است». همچنین انسجام اجتماعي دلالت بر توافق جمعي ميان اعضاي يك جامعه دارد كه حاصل پذيرش و دروني كردن نظام ارزشي و هنجاري يك جامعه و وجود تعلق جمعي (احساس ما کردن) و تراكمي از وجود تعامل در ميان افراد آن جامعه دارد. دورکیم احساسی را که در ميدان تعاملي به وجود مي¬آيد، عاطفه جمعي مي¬نامد. از نظر دوركيم عاطفه جمعي عميق، اكثراً طي مناسك جمعي (مثل اعیاد و مراسم ملی و مذهبی و ...) به وجود مي¬آيد و بدين نحو موجبات افزايش و تحكيم انسجام اجتماعي را فراهم می¬کند (دهباش، 1383: 23 - 22).

4- چارچوب نظری
شبکه¬های اجتماعی و سلامت اجتماعی: گراهام مطرح مي¬كند كه سلامتي فرد بعنوان يك موضوع مهم نتيجه شرايط اقتصادي اجتماعي است افرادي كه از لحاظ اقتصادي اجتماعي در شرايط بهتري قرار دارند، بدليل توانايي و دسترسي بهتر در وضعيت مطلوبتري قرار مي¬گيرند. هوث و ويليامز نيز بيان مي¬كنند كه افراد داراي پايگاه اقتصادي-  اجتماعي و قومي-نژادي محروم جامعه، سطوح پاييني از انواع سلامت را به خود اختصاص مي¬دهند. ماكس وبر پايگاه را يك امتياز اجتماعي تعريف مي¬كند كه در جامعه به برخي از موقعيت¬ها داده مي¬شود و جامعه نيز از دسته¬هايي از سطوح و يا گروه¬هايي از پايگاه تشكيل مي¬شود (سجادی، 1385 :216).
مهارت¬های اجتماعی و سلامت اجتماعی: از نظر کولی، جامعه چیزی جز شبکه ارتباطات میان کنشگران و گروه¬های اجتماعی نیست. از این سوی، فراگرد ارتباطات و به ویژه تجسم آن در عقیده همگانی، شیرازه پیوندهای اجتماعی را می¬بندد و توافق همگانی را تضمین می¬کند. از نظر لارسن سلامت اجتماعی ارزیابی فرد از کیفیت روابطش با خانواده، دیگران و گروه¬های اجتماعی است که نشانگر رضایت یا عدم رضایت فرد از زندگی و محیط اجتماعی است (سام آرام، 1388: 12-11). پير بورديو (1985) مدعی است که شبكه‌هاي اجتماعي را بايد با انجام كنش‌هاي منطقي و قصدمند براي دستيابي به ديگر سرمايه‌‌ها و منابع پديد آورد به زعم بورديو حجم سرمايه اجتماعي مورد تملك يك فرد، به اندازه شبكه پيوندهايي بستگي دارد كه او مي‌تواند به طرز موثري بسيج كند و علاوه بر اين وابسته به حجم سرمايه اقتصادي، فرهنگي يا نمادين در تصرف كساني كه وي با آنان مرتبط است مي‌باشد. رابرت پاتنام معتقد است که سرمايه اجتماعي شامل شبكه‌ها، هنجارها، پيوندها و اعتماد اجتماعي است كه همكاري و هماهنگي براي منافع متقابل را تسهيل مي‌كند و به نهادهاي اجتماعي اجازه توليد بيشتر مي‌دهد (خشوعی، پیشین: 18).
بیگانگی اجتماعی و سلامت اجتماعی: اخیراً نیز اوستون و جیکوب (2005) سلامت اجتماعی را شامل سطوح مهارت¬های اجتماعی، عملکرد اجتماعی و توانایی شناخت هر شخص از خود بعنوان عضوی از جامعه بزرگتر دانسته¬اند و به شرایط اقتصادی و اجتماعی، رفاه و تمامیت شخص در شبکه اجتماعی او توجه کرده¬ند. کییز اعتقاد دارد که انطباق اجتماعی معادل اجتماعی مفهوم «تسلط بر محیط» در مقیاس سلامت روان است. تسلط بر محیط یعنی احساس صلاحیت و توانمندی برای مدیریت محیط پیچیده و انتخاب یا خلق زمینه¬های مناسب شخصی. انطباق اجتماعی متضاد پوچی و بی¬معنایی و در مجموع تصور دنیا به صورت منطقی، هوشمند، قابل درک و قابل پیش¬بینی است (عبداله¬تبار و همکاران، 1386: 176). پارسونز (1962) عنوان می¬کند که نظام اجتماعی کارآمد، با حرکت از ساده به پیچیده، نیازمند تطابق میان نیازها و انگیزه¬های فرد و ضرورت¬های نقشی نهادها یا واحد اجتماعی است. از دیدگاه مید می¬توان نتیجه گرفت که منشاء خودآگاه فرد، روابط اجتماعی است که در تبادل نقش¬ها نهفته است و در طی یک بازی اجتماعی از حالت مجموعه حرکات خارجی معنادار به صورت درونی درآمده است و بدین ترتیب است که در طی بازی¬های اجتماعی، شخصیت رشد می¬کند (همان، 310-309).
کنترل  اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی: باری بوزان و ویور معتقد است از آنجائیکه جامعه از افراد مختلفی و با منافع و مناسبات متفاوتی تشکیل شده همواره میزانی از آنارشی و نابهنجاری در جامعه وجود دارد اما افراد کم کم در اثر آگاهی و پی بردن به این تهدیدات آماده واگذاری آزادی خود به مرجع مستقلی به نام دولت می¬گردند تا بتوانند به سطوحی از امنیت در برابر تهدیدات دست یابند و هرچه در جامعه¬ای، دولت و ساختار سیاسی قوی¬تر و قدرتمندتر باشد امنیت افراد بهتر و با هزینه کمتری تأمین می¬شود.

5- روش تحقیق
این پژوهش از نظر هدف تبیینی و براساس ماهیت و روش، میدانی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، دانشجویان در حال تحصیل دانشگاه آزاد دهاقان در سال 1393می¬باشد که تعداد آنها 3800 نفر می¬باشد. در این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران به استخراج حجم نمونه پرداخته شد که حجم نمونه پژوهش حاضر 385 نفر می¬باشد. در این پژوهش برای گردآوری داده¬ها از پرسشنامه استفاده شده است. به منظور از پرسشنامه دو پرسشنامه سلامت اجتماعی کییز و محقق ساخته استفاده شده است. پرسشنامه سلامت اجتماعی کییز شامل ۲۰ سوال بوده و ۵ زیر مقیاس را مورد بررسی قرار می¬دهد. توسط آقای کییز در بنیاد علمی مک آرتور ایالات متحده آمریکا به سال ۲۰۰۴ ساخته شده است و در چندین دوره مطالعاتی روایی و پایایی آن مورد آزمون واقع شده است. پژوهشگران معتقدند سلامتی دارای ابعاد مختلف جسمانی، روانی، هیجانی، عقلانی، معنوی و اجتماعی است که این مفاهیم ضمن بهره¬مندی از وجوه مشترک، دارای جنبه¬های متفاوت نیز بوده و از عوامل متعددی تاثیر می¬پذیرند. پرسشنامه محقق ساخته 30 گویه¬ای می¬باشد، که شامل 6 سوال در ارتباط با شبکه¬های مشارکت اجتماعی و 9 سوال مربوط به مهارت¬های اجتماعی می¬باشد. 9 سوال مربوط به بیگانگی اجتماعی و 6 سوال مربوط به کنترل¬های اجتماعی می¬باشد. روایی پرسشنامه تایید گردید. همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ بررسی گردید. در ابتدا 30 پرسشنامه توسط پاسخگویان پاسخ داده شد که پایایی پرسشنامه به صورت زیر مشخص گردید:

جدول 1) آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق
..................................................................

باتوجه به اینکه مقدار بدست آمده از 7 درصد بیشتر است لذا پرسشنامه از پایایی مناسبی برخوردار می-باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده¬ها از آمار توصیفی (شاخص¬های مرکزی و پراکندگی) و آمار استنباطی با استفاده از برنامه آماری spss و  amosاستفاده شده است.

6- فرضیه‌های تحقیق
- شبکه‌های مشارکت اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد.
- مهارت‌های اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد.
- بیگانگی اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد.
- کنترل اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد.

جدول 2) رابطه‌ فرضیه و نظریه
..................................................................

نمودار 1) مدل نظری تحقیق
..................................................................

7- یافته‌های تحقیق
1-7- آمار توصیفی
1) جنسیت
جدول3) توزيع فراواني پاسخ‌دهندگان برحسب جنسيت
..................................................................

همانگونه که در جدول (3) نشان داده شده است،‌ تعداد 162 نفر (42.1درصد) از پاسخ‌دهندگان زن و تعداد 223 نفر (57.9 درصد) آنان، مرد بوده‌اند.

2) ميزان تحصيلات پاسخ‌دهندگان

جدول4) توزيع فراواني پاسخ‌دهندگان برحسب ميزان تحصيلات
..................................................................

همانگونه که در جدول (4) نشان داده شده است،‌ ميزان تحصيلات کاردانی تعداد 113 نفر (29.4 درصد و تعداد 159 نفر (41.3 درصد) کارشناسی و تعداد 113 نفر (29.4 درصد) کارشناسی¬ارشد و بالاتر مي‌باشد.
2-7- يافته‌هاي توصيفي متغیرها
يافته¬هاي توصيفي اين پژوهش شامل شاخص¬هاي آماري مانند ميانگين، انحراف معيار، حداقل، حداكثر و تعداد آزمودني¬هاي نمونه مي¬باشد كه براي كليه متغيرهاي مورد مطالعه در اين پژوهش در جدول (5) ارائه شده است.

جدول5) ميانگين، انحراف معيار، حداقل و حداكثر نمره آزمودني¬ها در اهمیت عوامل
..................................................................

همانطوريكه در جدول (5) مشاهده مي¬شود شاخص¬های توصیفی هریک از متغیرهای تحقیق محاسبه شده است.
3-7- آزمون فرضیات
جدول (6) به بررسی ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته می¬پردازد. برای بررسی همبستگی بین متغیرهای تحقیق باتوجه به سطح سنجش آنها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده می¬کنیم.

جدول 6) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرهای تحقیق
..................................................................
 
باتوجه به نتایج مندرج در جدول (6)،، مشخص گردید که سطح معناداری از سطح 5 درصد خطا کمتر می¬باشد، لذا بین متغیرهای مستقل شبکه مشارکت اجتماعی، مهارت اجتماعی و بیگانگی اجتماعی با سلامت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
4-7- مدل معادله ساختاری
به منظور تعیین شدت و جهت تأثیر متغیرهای مستقل شبکه مشارکت اجتماعی، مهارت اجتماعی و بیگانگی اجتماعی با سلامت اجتماعی از یک مدل معادله ساختاری استفاده شده است. نتایج به شرح جدول 9 می¬باشد:
   
نمودار 2) مدل ساختاری تحقیق
..................................................................

جدول 7) نتایج معادلات ساختاری
..................................................................

باتوجه به نتایج جدول (7) مشخص گردید که شبکه¬های مشارکت اجتماعی بر سلامت اجتماعی به میزان 0.52 درصد تأثیر دارد. همچنین متغیر مهارت¬های اجتماعی بر سلامت اجتماعی به میزان 0.55 درصد تأثیر دارد. بیگانگی اجتماعی نیز به میزان 0.325 بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد. همچنین کنترل اجتماعی بر سلامت اجتماعی به میزان 0.39 درصد تأثیر دارد.
برازش مدل: وقتي يك مدل از پشتوانه نظري مناسبي برخوردار باشد در مرحله بعد نوبت به آن مي¬رسد كه تناسب اين مدل با داده¬هايي كه محقق جمع¬آوري كرده است بررسي گردد در این مدل مقدار ريشه ميانگين توان دوم خطاي تقريب(RMSEA)  که یک شاخص براساس پارامتر غيرمركزي مي¬باشد و كمتر تحت تاثير حجم نمونه قرار دارد و قادر است متوسط عدم برازش را براي هر درجه آزادي بسنجد. مقدار کمتر از 0.0 نشان دهنده برازش مناسب مدل می¬باشد مقدار آن اگر کمتر از 0.1 باشد نشان دهنده برازش مناسب مدل است پس اين مدل برازش مناسبي دارد. سایر شاخص¬های برازش مدل مذكور ب اساس شاخ¬ هاي  RMR ,GFI , IFI ,CFI ,NFI اندازه¬گيري شده است. باتوجه به نتایج شاخص¬های برازش مدل تایید شده است اما از برازش خوبی برخوردار نمی¬باشد.

جدول 8) شاخص‌های برازش مدل اول تحقیق
..................................................................

نتیجه‌گیری
این پژوهش در راستای هدف اصلی تحقیق یعنی: «بررسی تاثیر عوامل اجتماعی بر سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد دهاقان با تأکید بر جو عاطفی خانواده» انجام شد؛ در جهت دستیابی به هدف اصلی پژوهش تعداد 385 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد واحد دهاقان بعنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. روشی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت، ترکیبی از روش¬های کتابخانه¬ای و میدانی با استفاده از تکنیک پیمایش بود؛ بدین صورت که برای جمع¬آوری مطالب نظری و همچنین پیشینه و ادبیات تحقیق از روش کتابخانه¬ای و برای جمع¬آوری اطلاعات از اعضای جامعه آماری از روش میدانی با استفاده از تکنیک پیمایش استفاده شد.
فرضیه اول: شبکه‌های مشارکت اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد.
باتوجه به نتایج تحقیق مشخص شد که شبکه¬های مشارکت اجتماعی بر سلامت اجتماعی به میزان 0.52 تأثیر دارد. این نتیجه با نتیجه مطالعات حاج صالحی (1391)، بهرامیان (1393)، گیلبرت ( 2008 )، و هارفام (2005 ) همسویی دارد، یعنی هرچه قدر که مقدار شبکه¬های مشارکت اجتماعی افزایش پیدا کند میزان سلامت اجتماعی هم بالاتر می¬رود به نظر می¬رسد که هرچه سلامت اجتماعی فرد از سوی شبکه¬های اجتماعی که با آنها در ارتباط است بالاتر باشد، کیفیت زندگی مطلوب¬تر است سلامت اجتماعی بالا از سوی این شبکه¬ها سبب لذت از فعالیت¬های تفریحی، احساس  بهتر از زندگی و رضایت از آن شده و از طریق فراهم کردن کمک¬های ملموس روی کیفیت زندگی و کارکرد اجتماعی و وضعیت سلامت اجتماعی فرد تاثیر می¬گذارد. از نظر کلمن با شبکه گسترده¬تر ارتباطات، اعتماد و ارزش¬های مشترک  بالاتر از افراد قرار می¬گیرد. به نظر کولی، جامعه چیزی جز شبکه ارتباطات میان کنشگران و گروه¬های اجتماعی نیست  همچنين نتایج پژوهش حاضر مبنی بر ارتباط بین شبکه¬های مشارکت اجتماعی فرد و سلامت اجتماعی با تعریف  پاتنام از سرمايه اجتماعي مرتبط با شبكه¬هاي اجتماعي همخوانی دارد.
فرضیه دوم: مهارت‌های اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد.
باتوجه به نتایج تحقیق مشخص شد که مهارت اجتماعی بر سلامت اجتماعی به میزان 0.55 تأثیر دارد. نتایج این مطالعه نشان می¬دهد که میزان برخورداری از این مهارت¬ها در سلامت اجتماعی و رفتاری افراد نقش بسزایی را ایفا می¬کنند. افرادی که از مهارت¬های ارتباطی، قدرت سازگاری با محیط و قدرت شناخت و اگاهی از خود، برخوردارند  دارای میزان سلامت اجتماعی بالاتری هستند. مهارت¬های اجتماعی از فرهنگ و گروه¬های اجتماعی که فرد با آنها ارتباط دارد، تاثیر می¬پذیرد. نتایج پژوهش مبنی بر ارتباط بین مهارت-های اجتماعی و سلامت اجتماعی با یافته¬های پژوهش¬های ماتسون (1390)، اشنایدر و همکاران (1985)، یوسفی و خیر (1378)، شیموی (2000 ) همخوانی دارد. پژوهش¬های فوق نیز به ارتباط بین مهارت¬های اجتماعی و سلامت اجتماعی پی بردند.
فرضیه سوم: بیگانگی اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد.
باتوجه به نتایج تحقیق مشخص شد که مهارت اجتماعی بر سلامت اجتماعی به میزان 0.32 تأثیر دارد. بر اين اساس فردی که با انسان¬های دیگر، ساختارهای اجتماعی و خود، بیگانه شده است نمی¬تواند با هنجارها و معیارهای اجتماعی سازگاری یابد و خود را عضو مهمی از اجتماع بداند، از اعتماد اجتماعی و نظم اجتماعی پایینی برخوردار است نوعی سردرگمی و انزوا در انتخاب و تبعیت از قواعد رفتاری در وی ایجاد شده و احساس بی¬قدرتی می¬کند. عامل بیگانگی نقش مهمی در کاهش یا ارتقای سطح سلامت اجتماعی دانشجویان دارد باتوجه به اینکه اکثر دانشجویان وضعیت اشتغال خود را بیکار در جستجوی کار و از نظر وضعیت تاهل خود را مجرد  اعلام کرده¬اند و باتوجه به اینکه وضعیت شغلی تاثیر زیادی بر افزایش انگیزه و حضور در جامعه دارد پس با ایجاد شغل مناسب برای جوانان به ویژه دانشجویان  باعث می¬شود که این قشر فاصله اجتماعی خود را با دیگر افراد جامعه و ساختارهای اجتماعی و حتی خودشان کاهش دهند این امر باعث افزایش حس مسئولیت¬پذیری و تعهد به نقش¬ها و وظایف¬شان در جامعه می¬شود و در نهایت بعد اجتماعی سلامت آنان افزایش می¬یابد. به نظر می¬رسد، که بالا رفتن سن ازدواج جوانان با انگیزه افزایش استقلال و رشد فکری نمی¬باشد بلکه به دلیل کاهش حس امنیت اجتماعی مسئولیت و اعتماد اجتماعی است. کییز به رابطه قوی بین سلامت اجتماعی و از خود بیگانگی و ناهنجاری¬های اجتماعی اشاره دارد. یافته¬های پژوهش حاضر مبنی بر ارتباط بین بیگانگی اجتماعی و سلامت اجتماعی با یافته¬های پژوهش خشوعی (1392)، علیزاده (1391) همخوانی دارد.
فرضیه چهارم: کنترل اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد.
باتوجه به نتایج تحقیق مشخص شد که مهارت اجتماعی بر سلامت اجتماعی به میزان 0.39 تأثیر دارد. کنترل اجتماعی از مباحث محوري در حوزه جامعه¬شناسی کجروي است. در مباحث کنترل اجتماعی، کنترل غیررسمی از اهمیتی بیشتري برخوردار است. بیشتر بودن اهمیت¬ش بدین دلیل است که کنترل غیررسمی نوعاً هنجارشکنی¬هایی را تحت پوشش قرار می¬دهد که از قلمرو تسلط نظارت¬هاي رسمی خارج است. بررسی کنترل غیررسمی در جوامع دینی که فرهنگ آنها خاستگاه دینی دارد این بحث را ضرورت می¬بخشد که دین بعنوان بنیاد فرهنگی جوامع دینی چه تدبیري براي جلوگیري از شکستن هنجارهاي دینی در نظر گرفته است. یافته¬های پژوهش حاضر مبنی بر ارتباط بین کنترل اجتماعی و سلامت اجتماعی با یافته¬های پژوهش خشوعی (1392)، علیزاده (1391) همخوانی دارد. لذا پیشنهاد می¬گردد باتوجه به تحقیقاتی که انجام شده و اثرات مثبت مهارت¬های اجتماعی و سلامت اجتماعی بر سرنوشت افراد و موفقیت آنها ثابت شده است و از طرفی مشخص شده مهارت¬های اجتماعی قابل رشد است بنابراین پیشنهاد می¬شود با گذاشتن کارگاه¬های آموزشی برای خانواده¬ها بصورت آموزش خانواده در آموزش و پرورش زمینه¬های مهارت¬های اجتماعی و سلامت اجتماعی آنان در والدین به آنها آموزش داده شود تا زمینه رشد سلامت اجتماعی در نسل¬های بعدی افزایش یابد.
- تأکید هرچه بیشتر صدا و سیما به خانواده¬ها و ساخت برنامه¬هایی که به بالا رفتن میزان اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی زوجین کمک نماید.
- باتوجه به اینکه رسانه¬ها و ارتباط جمعی مثل ماهواره اینترنت، امروزه بیشترین تاثیر را دارد و بیشترین وقت جوانان را به خود جلب می¬نماید فرهنگ صحیح استفاده این رسانه¬های جمعی به جوانان و والدین آموزش داده شود.
- دست¬اندركاران تعليم و تربيت بايد عامل مهارت¬های اجتماعی و مشارکت اجتماعی را  سرلوحه نظام آموزشي و پرورشي خود ساخته و سعی نمايند با نظارت صحيح خود اين امر مهم را در همه جای، جامعه عمل بپوشانند.
- حداقل دانستن وضع موجود يک جامعه از لحاظ سلامت اجتماعی به افرادي که قصد برنامه¬ريزي براي آينده آن جامعه را دارند در برآورده¬هاي معقولانه کمک خواهند کرد. باتوجه به كمبود منابع و پيشينه¬ها نیاز است در اين زمينه تحقيقات كافي زيادي صورت بگيرد.
- ايجاد درس مهارت¬هاي اجتماعی در جهت آموزش مهارت¬هاي موردنياز خود از دوره آمادگي تا دانشگاه
- عملي كردن تدريس كليه دروس در جهت توسعه مهارت¬هاي اجتماعی و سلامت اجتماعی.
- ايجاد زمينه مناسب براي مشاركت و فعاليت دانشجویان در كليه فعاليت¬هاي دانشگاه و تشكل¬هاي عملي و فرهنگي و ... دانشجویی و قانونمند كردن آن.
- گسترش اردوها و گردش¬هاي علمي و فرهنگي، تفريحي، زيارتي و پروژه¬هاي درسي و غيردرسي در داخل يا خارج دانشگاه.
تطابق برنامه¬های فرهنگی مدارس و دانشگاه با برنامه¬های فرهنگی خانواده، تا مدارس و دانشگاه¬ها در کار تربیت اصولی موفق شوند.